چکيده

ايجاد نشاط و شادابي يکي از مؤثرترين راه ها براي افزايش بهداشت رواني در جامعه است، مدرسه بعنوان يک نهاد مي تواند با بوجود آوردن زمينه ها و برنامه هايي باعث هر چه شاداب کردن جامعه شود. اگر در مدرسه شوق زندگي کردن بوجود آيد خود به خود اثرگذار بر جامعه خواهد بود. انسان هاي شاد زندگي خود را تحت کنترل دارند، مسئوليت پذيرند، هدفمند هستند، ديد مثبت به زندگي دارند. آينده نگر واميدوارند و در مقابل مشکلات و سختي ها از پاي نمي نشينند، قرآن دين اسلام را دين شادي معرفي نموده و مهمترين عوامل شادي را محبوبيت، مقبوليت و موفقيت، ايمان، هويت ملي و فرهنگي، خلاقيت عارفانه و حل مسئله ذکر کرده است، روانشناسان شادي و شور و نشاط را محرک انسان ها براي عمل مي دانند و جامعه شناسان جامعه شاد را جامعه موفق مي دانند. عواملي که مي تواند باعث گسترش شادي شود در ابتدا خانواده است و سپس ديگر نهادها همچون مدرسه و نهادهاي فرهنگي مذهبي مي باشند که هر کدام به نوبه خود وظايفي دارند که در اين مقاله سعي شده پيشنهادات کاربردي جهت ايجاد شور و نشاط در مدرسه ارائه دهد.

کليد واژه ها:

شادي- شادماني- جو مشارکتي- جو آزادانه- مدرسه بانشاط- محيط بانشاط- شاداب سازي 

چکیده

ایجاد نشاط و شادابی یکی از مؤثرترین راه ها برای افزایش بهداشت روانی در جامعه است، مدرسه بعنوان یک نهاد می تواند با بوجود آوردن زمینه ها و برنامه هایی باعث هر چه شاداب کردن جامعه شود. اگر در مدرسه شوق زندگی کردن بوجود آید خود به خود اثرگذار بر جامعه خواهد بود. انسان های شاد زندگی خود را تحت کنترل دارند، مسئولیت پذیرند، هدفمند هستند، دید مثبت به زندگی دارند. آینده نگر وامیدوارند و در مقابل مشکلات و سختی ها از پای نمی نشینند، قرآن دین اسلام را دین شادی معرفی نموده و مهمترین عوامل شادی را محبوبیت، مقبولیت و موفقیت، ایمان، هویت ملی و فرهنگی، خلاقیت عارفانه و حل مسئله ذکر کرده است، روانشناسان شادی و شور و نشاط را محرک انسان ها برای عمل می دانند و جامعه شناسان جامعه شاد را جامعه موفق می دانند. عواملی که می تواند باعث گسترش شادی شود در ابتدا خانواده است و سپس دیگر نهادها همچون مدرسه و نهادهای فرهنگی مذهبی می باشند که هر کدام به نوبه خود وظایفی دارند که در این مقاله سعی شده پیشنهادات کاربردی جهت ایجاد شور و نشاط در مدرسه ارائه دهد.

مقدمه

در اواخر قرن بیستم موضوع شادمانی و نشاط بشر به عنوان یکی از موضاعات مورد مهم مورد بررسی قرار گرفت یکی از مشکلات هر جامعه غفلت از شادی و نشاط، در نتیجه افزایش بیماری های روانی از قبیل اضطراب و افسردگی است. با شادی و نشاط زندگی معنی پیدا می کند و در پرتو آن دانش آموزان خصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی می توانند خود را ساخته و قله های سلوک و پله های ترقی را بپیمایند. جامعه زنده و پویا جامعه ای است که عناصر شادی آفرین در آن فراوان باشد (حوری زاد، 1385). نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و شکوفایی در همه ی ابعاد وجودی یک دانش آموز می شود. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می گردد. در قرن جدید سرلوحه ی تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است. «شوق زندگی کردن را به دانش آموزان بیاموزیم» پس باید معتقد باشیم که در حقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است و این شادی باید در مدارس ایجاد و مدیریت شود.

جیدو کریشنامورتی نویسنده و سخنران هندی در مورد موضوعات فلسفی و معنوی بود. موضوعات او عبارتند از: انقلاب روانی، طبیعت ذهن، مراقبه، روابط انسانی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه. کتاب صوتی شادمانی خلاق نیز از این دسته موضوعات است .او به طور مداوم بر نیاز به انقلاب در روح هر انسان اشاره کرده و تأکید می‌کرد که چنین انقلابی نمی‌تواند توسط یک ماهیت بیرونی، مذهبی، سیاسی، یا اجتماعی رخ دهد.

کتاب «شادمانی خلاق» که ترجمهٔ استاد محمدجعفر مصفا است حاوی ۴۲ بخش کوتاه است که در هر کدام، کریشنامورتی با فردی به گفتگو در مورد موضوعی خاص می‌پردازد. این موضوعات بسیار متنوع‌اند، از جمله: شرطیت، ترس از خلوت درون، نفرت، بی‌حوصلگی، تضاد، علاقه، تعلیم و تربیت، تقدیر، ناامیدی و امید، زمان و استمرار، ذهن و دانستگی، “من”، هدف زندگی، مسأله عشق، مراقبه، روانکاوی، رضایت، مرگ، حسادت و موضوعات دیگر است.

متن پشت جلد این کتاب:

“شعلهٔ حقیقت و خجستگی آن هنگامی خاموش می‎گردد که ذهن ـ یعنی ابزار و جایگاه «خود» ـ اهمیت و نقش و سلطه‎ای بیش از حد پیدا می‎کند و کنترل همه چیز را در اختیار می‎گیرد. خودشناسی آغاز خردمندی است. بدون شناخت خویشتن، آموختن دانش به نابخردی، جهل، ستیز و رنج و اندوه می‎انجامد! من و تو انسان ذاتاً‌ استعداد و ظرفیت شادمانه زیستن، خلاقیت و در ارتباط بودن با چیزی را داریم که برون از حیطهٔ زمان است. شادمانی خلاق موهبتی نیست برای معدودی انسان استثنایی؛ پس چگونه است که اکثریت وسیع آدمیان از موهبت شادمانه زیستن محرومند؟! چگونه است که بعضی انسان‎ها علیرغم شرایط و حوادث سخت زندگی با عمق هستی شادمانهٔ خویش در ارتباطند ولی بعضی دیگر تحت تأثیر مخرب آن شرایط و حوادث قرار می‎گیرند و شادمانی و غنای درونی خویش را از دست می‎دهند؟! “

بخشی از کتاب صوتی شادمانی خلاق :

من و تو انسان ذاتاً‌ استعداد و ظرفیت شادمانه زیستن، خلاقیت و در ارتباط بودن با چیزی را داریم که برون از حیطه‌ی زمان است. شادمانی خلاق موهبتی نیست برای معدودی انسان استثنایی؛ پس چگونه است که اکثریت وسیع آدمیان از موهبت شادمانه زیستن محرومند؟! چگونه است که بعضی انسان‎ها علیرغم شرایط و حوادث سخت زندگی با عمق هستی شادمانه‌ی خویش در ارتباطند ولی بعضی دیگر تحت تأثیر مخرب آن شرایط و حوادث قرار می‌‎گیرند و شادمانی و غنای درونی خویش را از دست می‌‎دهند؟!