چكيده
كارايي سياستهاي مالي در گرو تناسب و تركيب ابزارهاي مالي يعني درآمدها و مخارج دولتي و نيز
انعطافپذيري و تأثيرگذاري آنها بر اهداف اقتصادي است. در اقتصاد ايران، عواملي مانند وابستگي بودجه
دولت به درآمدهاي نفتي و انعطاف ناپذيري مخارج دولت، باعث ناكارآمدي سياست هاي مالي شده است
كه اين موضوع به نوبه خود نقش درآمدهاي مالياتي را در كاهش كسري بودجه دولتي و نوسانات آن كم
رنگ كرده است. در اين مطالعه سعي شده است تا با استفاده از رويكرد خود توضيح برداري ساختاري
به بررسي نقش ماليات ها در توضيح نوسانات كسري بودجه پرداخته شود. نتايج حاصل از (SVAR)
تحقيق نشان مي دهد كه تكانه هاي حاصل از توليد و سياستهاي مالياتي در كوتاه مدت بيشترين سهم را
در توضيح نوسانات درآمدهاي مالياتي دارند. تكانه مخارج دولتي درصد بسيار ناچيزي از نوسانات
درآمدهاي مالياتي را به ويژه در كوتاه مدت توضيح مي دهد كه نشان دهنده پايين بودن جهت عليت از
سمت كسري بودجه و مخارج دولتي به طرف درآمدهاي مالياتي است در نتيجه فرضيه مخارج - و-
را در ايران نقض مي نمايد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس كسري بودجه (spend-and-tax) ماليات
نشانگر وابستگي بالاي بودجه كشور به درآمدهاي نفتي ميباشد و نشان مي دهد كه نقش سياست
مالياتي در توضيح نوسانات كسري بودجه بسيار پايين مي باشد ميباشد. نتايج حاصل از توابع عكس
العمل آني تجمعي براي متغيرهاي مدل نشان مي دهد كه تكانه مثبت سياست مالياتي مطابق با مباني
نظري باعث كاهش رشد توليد در كوتاه مدت مي شود ولي اثر منفي آن در بلند مدت خنثي و صفر مي گردد.
تكانه مخارج دولتي در كوتاه مدت منطبق با مباني نظري باعث افزايش رشد توليد ناخالص ميگردد ، ولي در
1. كارشناس اقتصادي دفتر مطالعات و تحقيقات مالياتي
2. معاون دفتر مطالعات و تحقيقات مالياتي
3. كارشناس اقتصادي دفتر مطالعات و تحقيقات مالياتي
Archive of SID
www.SID.ir
40 فصلنامه تخصصي ماليات/دوره جديد/شماره پنجم (مسلسل 53 )، تابستان 1388
بلند مدت اثر آن خنثي و به سمت صفر ميل مي كند. همچنين توابع عكس العمل آني تجمعي براي
ماليات نشان مي دهد كه يك تكانه مثبت در توليد و درآمدهاي نفتي باعث رشد درآمدهاي مالياتي مي
گردند و تكانه مخارج دولتي با يك وقفه سه دوره اي منجر به افزايش درآمد مالياتي مي گردد. توابع
عكس العمل آني تجمعي براي كسري بودجه نشان مي دهد كه شوك مثبت در درآمدهاي نفتي و
مالياتي باعث كاهش كسري در بودجه دولت هم در كوتاه مدت و هم در بلند مدت مي گردد، اما تأثير
تكانه درآمدهاي نفتي در كاهش كسري بودجه بيشتر از تكانه درآمدهاي مالياتي مي باشد.
واژههاي كليدي: كسري بودجه دولت، درآمدهاي مالياتي، درآمدهاي نفتي، مدل خود توضيح
برداري ساختاري، تكانه هاي ساختاري
-1 مقدمه
اقتصادانان كلاسيك و نئوكلاسيك چند دليل عمده را براي حضور دولت معرفي م ي كنند كه
سال هاست اهميت خود را حفظ كرده است. مبناي اين استدلال براساس ناكارايي و نارسايي بازار و نياز
به مداخله دولت است. نارسايي بازار به شرايطي اطلاق ميشود كه در آن اقتصاد مبتني بر بازار نميتواند
منابع را به نحو بهينه بين بخشهاي مختلف اقتصادي اختصاص دهد. نارسايي بازار مي تواند علل و
درجات مختلفي داشته باشد. در هريك از موارد و حالات نارسايي بازار، نقش دولت و نوع و شكل
مداخلات دولتي ميتواند كاملا با يكديگر متفاوت باشد.(برادران شركاء، 1378 ) از جمله دلايل حضور
دولت در اقتصاد از ديدگاه كلاسيك مي توان به ارائه كالاهاي عمومي، پيامد خارجي، مبارزه با انحصار
طبيعي و تنظيم انحصار و بازارهاي ناقص و اطلاعات ناقص يا نامتقارن اشاره نمود.
بودجه دولت به عنوان سندي است كه نشاندهنده برنامه ها و هدفهاي دولت مي باشد و بايد
متناسب با وظايف دولت تنظيم گردد و مي تواند معياري براي اندازه مطلوب دولت تلقي گردد.
مالياتها به عنوان يكي از منابع تأمين درآمدي دولت مي باشد. با گسترش روز افزون علم اقتصاد
و حضور دولت در حوزه هاي مختلف اقتصادي، وظايف جديدي براي مالياتها در نظر گرفته شده است.
در واقع يك نظام مالياتي تحت تأثير نظام هاي سياسي، نظريات اقتصادي، مقتضيات مالي و
روشهاي مديريتي مي باشد. دستاوردهاي تجربي در اغلب كشورهاي توسعه يافته نشان مي دهد كه
Archive of SID
www
:: برچسب‌ها:
بررسي ,
نقش ,
ماليات ,
در ,
توضيح ,
نوسانات ,
كسري ,
:: بازدید از این مطلب : 142
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
