درزهای ساختمانی
به طور کلی درزهای ساختمانی به دو دسته تقسیم می شوند:
الف :درزهای ساخت (درزهای اجرایی)
این درزها عموماً به منظور تسهیل عملیات بتن ریزی، با توجه به محدودیت حجم بتن ریزی در نظر گرفته می شوند، در درزهای ساختمانی ، طراح ، انتظار عکس العمل در قبال حرکتهای مختلف سازه بتنی را نداشته ، بلکه فقط سعی دارد تا بر اساس ظرفیتهای کارگاهی فاصله درزها را تعیین کند . در این گونه درزها باید پیوستگی بین بتن و آرماتور در دو قسمت مجاور درز به صورت کامل حفظ شود.
ب :درزهای حرکتی
درزهای حرکتی درزهایی هستند که برای همساز کردن حرکتهای نسبی قسمتهای مختلف یک سازه به صورت عمدی تعبیه می شوند . این حرکتها می توانند در اثر تغییرات درجه حرارت، افت بتن ، نشستهای نامساوی یا بر اثر زلزله به وجود آیند.
کاربرد درزهای ساخت(درزهای اجرایی)
در هر توقف عملیات بتن ر یزی که موجب سخت شدن بتن می گردد ، درز ساخت (درز اجرایی) به وجود می آید . به طور کلی هرگاه زمان قطع بتن ریزی از 30 دقیقه تجاوز کند ، باید آن نقطه را یک درز اجرایی به حساب آورد، مگر آنکه حالت خمیری بتن با تدابیری به آن بازگردانده شود . درز ساخت ممکن است دارای وضعیتهای مختلفی باشد، ولی معمولاً قائم یا افقی است . معمولاً سعی می شود محل درز ساخت به محل یکی دیگر از انواع درزها منطبق گردد . در تیرها و شاه تیرها درزهای ساخت ، باید تقریباً عمود بر محور این اعضا بوده و هیچگاه با محور عضو موازی نباشد. درز ساخت می تواند در اعضا و قطعات بتن آرمه در محل لنگر خمشی ماکزیمم قرار گیرد ، زیرا در این اعضا تنشهای کششی توسط فولادهای کششی تحمل می شوند . درزهای اجرایی نباید در محلی که قرار است بتن تحمل برش نماید ، قرار گیرند . بنابراین در ساخت اعضای خمشی اگر قرار است بتن ریزی در بیش از یک مرحله صورت گیرد ، باید ترتیبی اتخاذ شود که قطع بتن ریزی در مجاورت تکیه گاه نبوده ، بلکه در نزدیکی وسط دهانه باشد.
تیرها، شاه تیرها، دالها، سرستونها و مانند آنها همگی قسمتهایی از یک کف به حساب می آیند که باید در یک مرحله بتن ریزی شوند، بتن ریزی ستونها اجباراً در تراز هر طبقه در محل سرستون یا تیر متوقف می شود .درزهای ساخت عموماً در ساختمانهای بتنی کاربرد دارند . درزهای ساخت باید در محلهای مناسب و زیر نظر دستگاه نظارت تعبیه شوند.
کاربرد درزهای حرکتی
الف ) درزهای انقباضی
این درزها معمولاً به منظور جلوگیر ی از بروز ترکهای ناشی از جمع شدن بتن تعبیه می شوند . اگر در فواصل معین درز انقباض در نظر گرفته نشود ، روی سطوح پیاده روها یا دیوارهای بتنی ترکهایی پدید خواهد آمد . آرماتورها غالباً می توانند محل بروز ترکها را کنترل نمایند، همچنین، وجود درزهای انقباضی که محلشان به طور صحیح انتخاب شده باشد ، می توانند مانع بروز ترک شوند . عملکرد این درزها به صورتی است که انقباض طرفین درز در محل درز متمرکز می گردد . در حقیقت این درزها دارای نوعی عدم پیوستگی عمومی هستند ، لیکن شکاف اولیه ای بین بتن دو طرف درز وجود ندارد . در روسازیها جایی که دارای عرض بیش از 3.75 متر نباشد. درزهای ساختمانی بین نوارهای مجاور جوابگوی نیاز برای جمع شدگی طولی خواهند بود . برای سنگدانه های گرانیتی و آهکی فاصله درزهای روسازی معمولاً بین 4.8 تا 6 متر است . در صورت تردید باید فاصله درزها کمتر اختیار شود درزهای انقباضی در پیاده روها و دالهای کف که به صورت موزائیکی ساخته می شوند ، به طور معمول 1.2 تا 1.8 متر و در جان پناهها و نرده ها در فواصل 3 تا 6 متر در نظر گرفته می شوند. اگر اعضا و قطعات پیش ساخته و یا به صورت واحدهای مجزا و مستقل کار گذارده شوند و بدین لحاظ در آنها درز انبساط تعبیه نشده باشد ، باید شرایط نصب چنان باشد که اعضا و قطعات مجاور هنگام انبساط مزاحمتی برای یکدیگر ایجاد ننماید.
درزهای انبساط
این درزها برای جلوگیری از خراب شدن روسازیها در اثر فشار بیش از حد ، فراهم ساختن امکان تعمیر قسمتی از جدولهای بتنی پیاده روها و نظایر آن تعبیه می شوند . به طور کلی این درزها برای تأمین امکان انقباض و انبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت ، به طوری که در نقاط مختلف ساختمان ترک خوردگی و در مقاطع سازه تلاشهای ثانوی زیاد، ایجاد نشوند، تعبیه می گردند. عملکرد این درزها باید به گونه ای باشد که انبساط و انقباض طرفین درز کاملاً همساز شوند ، لازمه چنین درزهایی این است که هیچ گونه پیوستگی در طرفین درز برقرار نباشد، چنین درزهایی باید با کمترین مقاومت در مقابل انقباض و انبساط قادر به باز یا بسته شدن باشند . عموماً این درزها در تمام قسمتهای سازه به طور پیوسته قرار گرفته و از کف تا سقف ادامه می یابند ، برای حصول اطمینان از جدایی کامل دو قسمت مجاور رعایت این مسئله ضروریست.
درزهای نشست
این درزها برای جلوگیری از نشستهای نامساوی دو ساختمان مجاور که دارای دو نوع مصالح، دو نوع پی یا دو ارتفاع متفاوت هستند، مورد استفاده قرار می گیرند.
درزهای لغزشی
درزهایی هستند که امکان لغزش دو قسمت مجاور درز بدون انتقال نیروی برشی را فراهم می کنند. این درزها غالباً در مخازن ، به ویژه در مواردی که تغییرات درجه حرارت محیط زیاد است ، مورد استفاده قرار می گیرند.
مصالح مصرفی در درزهای ساختمانی
برای اجرای درزهای ساختمانی معمولاً مصالح زیر مورد استفاده قرار می گیرد.
مصالح پرکنده درز (فیلر)
این مواد ممکن است در بردارنده الیاف گیاهی، لاستیک، ترکیبات آسفالتی، چوب پنبه و مانند آنها باشند .مواد به کار رفته به عنوان پرکننده ، باید دارای ویژگیهای زیر بوده و در هر صورت از مشخصات مندرج در فصل مصالح تبعیت نماید .اهم ویژگیهای مصالح پرکننده عبارتند از:
الف :برخورداری از دوام زیاد
ب :جاگیری و شکل گیری در درزها
ج :قابلیت ارتجاع و عدم ایجاد اتصال محکم با درز
مصالح آب بندی
مصالح آب بندی به منظور نفوذناپذیری در مقابل باد و باران و رطوبت به کار می روند. مصالح آب بندی باید طبق نقشه ها و مشخصات خصوصی و با تأیید دستگاه نظارت به کار گرفته شود. مصالح آب بندی باید از نوعی باشد که به درز آسیب وارد نیاورده و سبب کم و زیاد شدن ابعاد آن نشود. برای آب بندی انواع مختلف مصالح فلزی، لاستیکی و یا پلاستیکی به کار می رود.
مصالح پوشش
مصالح مورد ا ستفاده در پوشش غالباً از نوع مسی، برنزی، آلومینیومی، چوبی، لاستیکی و مانند اینهاست .مشخصات مصالح باید مطابق مندرجات فصل مصالح و مشخصات فنی خصوصی باشد . این پوششها باید طوری نصب شوند که بتوانند جدا از اسکلت فلزی یا بتنی و مصالح دیگر منبسط و منقبض گردند.
اجرای درزهای ساختمانی
درزها در تمام سطوح باید مطابق نقشه ها و مشخصات و با عرض مناسب ایجاد شوند، باید دقت شود که درزها در حین اجرا با مصالح بنایی، ملات و مانند اینها پر نشده و اجزای ساختمانهای مجاور به هیچ عنوان در هیچ نقطه ای به یکدیگر مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.
اجرای درزهای ساخت
این درزها در ساختمانهای بتنی کاربرد دارند و آن هنگامی است که بتن ریزی دو قسمت مجاور و چسبیده به هم، در دو زمان مختلف صورت گیرد . به سطح بتن خمیری جدید و بتن سفت قدیمی ، سطح واریز یا درز اجرایی گفته می شود . موقعیت و شکل درز ، باید از قبل پیش بینی شده باشد . تعیین محل درز نباید به تصادف و پیشرفت کار بتن ریزی واگذار شود ، بلکه باید قبل از شروع کار و در هنگام تهیه برنامه زمانبندی بتن ریزی، تدابیر لازم در مورد درز اجرایی اتخاذ شده باشد.
دستیابی به پیوستگی کامل بین دو سطح بتنی در یک درز ساختمانی ضروری است . از این رو در درزهای ساختمانی معمولاً سعی می شود در حالی که بتن ریخته شده یک طرف درز نارس است ، یک لایه سطحی از آن برداشته شود ، به صورتی که دانه ها نمایان شده و سطحی ناصاف و غیرمنظم حاصل گردد، این وضع را می توان با پاشیدن آب یا مخلوط آب و هوا، با فشار لازم و استفاده از برس سیمی ایجاد نمود . تا زمانی که قرار است بتن طرف دیگر درز اجرا شود ، باید سطح بتن اولیه مرطوب نگه داشته شود، به جز سطح خود درز که باید چند ساعت قبل از عملیات مراقبت از آن قطع گردد ، به صورتی که نوعی خشکی سطحی و کم عمق در سطح درز پدید آید. در بتن ریزیهای حجیم باید از سطوح واریز خیلی بزرگ اجتناب شود ، این سطوح باید به صورت پلکانی یا شکسته احداث شوند . ایجاد سطوح واریز قائم ، باید به وسیله قالب موقت صورت پذیرد . بدین منظور می توان از توری با چشمه ریز که به وسیله یک ش بکه محکم نگهداری می شود ، استفاده نمود. توری در توده بتن باقی مانده و یا بموقع کنده می شود . به این ترتیب سطح خشنی به دست می آید . برای بتن ریزی وجه دوم درز باید سطح واریز کاملاً آماده شود . سطح واریز باید عاری از آلودگی، روغن، گریس، رنگ و نظایر آن باشد . تمیز کردن سطح ، بتن تا آنجا ضرورت دارد که دانه های ماسه مشخص گردد. بهترین روش برای تمیز کردن سطح ، ماسه پاشی مرطوب با استفاده از آبفشان است ، البته روشهای دیگری نظیر اسیدشویی، استفاده از آبفشان و یا استفاده از ابزار دستی، هر کدام بسته به موقعیت درز کاربرد دارند . برای تأمین پیوستگی بتن جدید و قدیم پس از زخمی کردن سطح واریز ، باید آن را به مدت طولانی خیس نگاه داشته و قبل از شروع بتن ریزی مجدد به کمک هوای فشرده ، آب سطحی را از روی بتن زدود . برای تأمین پیوستگی بیشتر می توان با نظر دستگاه نظارت بر مقدار کارایی بتن افزود . این کار از طریق افزایش اسلامپ، افزایش ماسه و یا کاهش مقداری از درش ت دانه ها صورت می گیرد . برای حصول کامل پیوستگی بهتر است قسمتهای اولیه بتن جدید به خوبی و با دقت کامل مرتعش گردد.
اجرای درزهای حرکتی
درزهای حرکتی در تمام سطوح باید برابر نقشه ها و مشخص ات و با عرض مناسب ایجاد گردند . باید دقت شود که درزها در حین اجرا با مصالح بنایی و ملات پر نشده و اجزای ساختمانهای مجاور در حین اجرا به هم مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.
درزهای حرکتی در ساختمانهای بتن آرمه یکپارچه
در این حالت درزها باید با بریدن سقف، دیوارها و کف طبقات به طور کامل انجام شود . فاصله درزهای حرکتی در ساختمانهای بتن آرمه به کمک محاسبه تعیین می شود . این فاصله معمولاً بین 30 تا 60 متر است . با به کار بردن آرماتورهای طولی ، می توان فاصله درزها را تا 90 متر افزایش داد . عرض درزها معمولاً بین 13 تا 37
میلیمتر است که از طریق محاسبه تعیین می شود.
درزهای حرکتی در ساختمانهای فولادی
در ساختمانهای فولادی باید درز انبساط، ساختمان را کاملاً به دو قسمت تقسیم نماید . اجرای درزها در ساختمانهای فلزی بسته به اینکه سقف بتنی یا فلزی باشد ، طبق نقشه ها و مشخصات خواهد بود. فاصله درزها از یکدیگر بیش از 60 متر نخواهد بود که در هر حال طبق نقشه ها و مشخصات و در محلهای تعیین شده اجرا خواهند شد.
انواع درزهای ساختمانی و نحوه پر کردن آن ها
انواع درزهای ساختمانی و نحوه پرکردن آن با استفاده از ماستیک پلی یورتان:
درزهای ساختمانی به دو نوع هستند درزهای اجرایی و درزهای انبساطی ،درزهای اجرایی اصولا به دلیل قطع بتن ریزی در سازهای بتنی به وجود می آیند.درزهای ژوئن یا درزهای انبساطی به منظور ایجاد فضای لازم برای حرکت بتن در اثر انقباض و انبساط اجرا می گردد تا از ترکهای ناشی از آن جلوگیری نماید .
به منظور جلوگیری از پرشدن درزهای انبساطی از مواد زائدی که نهایتاً از جابجایی و حرکت آن ممانعت می نماید ،اصولاً‌این درزها توسط ماده ای چسبنده و انعطاف پذیر پر می گردند .به صورت سنتی از متریالهایی نظیر کناف تابیده یا ماسه قیری بدین منظور استفاده می شده که با توجه به اینکه چسبندگی قابل توجهی به سطح نداشتند نهایتاً از محل خود خارج می شدند.
امروز از ماستیکها به منظور پر کردن و همچنین آببند کردند درزهای انبساطی استفاده می گردد، این محصولات در پایه های مختلف شیمیایی نظیر سیلیکون ،قیری و پلی یورتان و پلی سولفاید عرضه می گردند که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند .
یکی از بهترین و کاربردی ترین انواع درزگیر ،ماستیک پلی یورتان SBF-Felexiseal می باشد این محصول که به صورت تک جزئی (gungrade) و دوجزئی ارائه می گردد از خواص درخشان فیزیکی و شیمیائی برخوردار بوده و بیشترین گستره کاربردی را در انواع مختلف سازه های عمرانی دارد.
شایان ذکر است ماستیک پلی یورتان SBF-Felexiseal در تماس با آب آزاد سازی مواد سمی نداشته وطبق استاندارد ANSI/NSF61 امکان استفاده در تماس با آب آشامیدنی را دارد.(تائیده از آزمایشگاه معتبر اروپایی نیز در این خصوص موجود می باشد)
ماستیک پلی یورتان چسبندگی قابل توجهی به بیشتر مصالح نظیر ،بتن ،فلز ، چوب ،گالوانیزه و … دارد .
به طور کلی عبور لوله و سایر تجهیزات ( حتی یک سانت ) از درز انقطاع ممنوع می باشد ، طی بازدید نهائی که از یک آپارتمان داشتم ، در مرحله آخر متوجه شدم که مقداری از دودکش موتورخانه در درز انقطاع قرار گرفته است ( بعبارتی از محدوده مماس با دیوار خارجی آپارتمان بیرون زده و فاصله دودکش با دیوار آپارتمان مجاور کم تر از میزان اصلی شده بود )، ضمن بررسی نقشه ساختمان ، مشخص گردید که موقعیت دودکش در نقشه درست ترسیم شده ولی در اجراء رعایت نگردیده است . پرونده با ذکر دلیل تحویل دفتر گردید تا در صورت اعتراض مالک در کمیته کارشناسی مطرح گردد . به طور کلی باید مواظب باشید برای اینکه برخی از سازتدگان محترم به طور کلی از دودکش و لوله گاز و شیرها و غیره خوششان نمی آید و کمترین فضا را به آنها اختصاص داده و همواره قصد حذف آنها را دارند .
مقاله عمران ( درز در مقاطع بتنی )
درز انقطاع :
برای حذف و کاهش خسارات ناشی از ضربه ساختمان هایی مجاور به یکدیگر ساختمان به وسیله درز انقطاع
از ساختمان مجاور جدا میشود
مواردی که باید درز انقطاع در آن رعایت شود :
1- ساختمان های مجاور یکدیگر ( معمولا برای ساختمان هایی فلزی و بتنی استفاده میشوند)
که در ساختمان های با ارتفاع متفاوت فاصله درز انقطاع 0/005 حداقل ارتفاع بین دو ساختمان
و در ساختمان های هم ارتفاع فاصله درز انقطاع 0/01 ارتفاع ساختم
ان از روی شالوده
2- چنانچه طول ساختمان از سه برابر عرض آن یا 25 متر بیشتر باشد می بایست درز انقطاع اجرا گردد
و بیشتر در ساختمان هایی با مصالح بنایی مورد استفاده قرار میگیرد
3- چنانچه پیش آمدگی هایی ساختمان دارای شرایط زیر باشد نیاز به درز انقطاع نیست
الف ) عرض ساختمان 5 برابر بزرگتر مساوی عرض ساختمان مجاور باشد
ب ) طول ساختمان مجاور بزرگتر از عرض آن باشد
4- در محل اختلاف طبقه در ساختمان هایی که قسمتی از آن با تعداد طبقات بیشتر و قسمتی باتعداد
طبقات کمتر ساخته میشود نیاز به درز انقطاع است ( اگر اختلاف سطح بیشتر از 60 سانتی متر باشد )
مصالح پرکننده درز ها :
جنس این مصالح ممکن است از الیاف گیاهی . لاستیک . ترکیبات آسفالتی . چوب پنبه و یونولیت
باشد که این مصالح باید دارایی خصوصیات زیر باشند :
الف ) برخورداری از دوام
ب ) جا ی گیری و شکل گیری در درز ها
ج ) قابلیت ارتجاع وعدم ایجاد اتصال محکم با درز
2مصالح آب‌بندي
مصالح آب‌بندي به منظور نفوذناپذيري در مقابل باد و باران و رطوبت به كارمي‌روند.
مصالح آب‌بندي بايد طبق نقشه‌ها و مشخصات خصوصي و با تأييد دستگاه نظارت به كار گرفته شود. مصالح آب‌بندي بايد از نوعي باشد كه به درز آسيب وارد نياورده و سبب كم و زياد شدن ابعاد آن نشود. براي آب‌بندي انواع مختلف مصالح فلزي، لاستيكي و يا پلاستيكي به كار مي‌رود.
3 مصالح پوشش
مصالح مورد استفاده در پوشش غالباً از نوع مسي، برنزي، آلومينيومي، چوبي، لاستيكي و مانند اينهاست. مشخصات مصالح بايد مطابق مندرجات فصل مصالح و مشخصات فني خصوصي باشد. اين پوششها بايد طوري نصب شوند كه بتوانند جدا از اسكلت فلزي يا بتني و مصالح ديگر منبسط و منقبض گردند.
واتر استاپ :
از واتر استاپ سا ل هاست که به عنوان آب بندی درز ها استفاده میشود
از جمله درز های انبساط و اجرایی در سازه های بتنی آبی استفاده میشود
واتر استاپ طول مسیر جریان و حرکت آب را طولانی میکند تا آب نتواند نشست کند
درز های انبساط :
به منظور جلوگیری از ایجاد تنش های ناشی از انبساط و انقباض اجزایی ساختمان در اثر
تعقیر درجه حرارت محیط خارجی درزهای انبساط در ساختمان به کار می رود
محاسن استفاده از درز های انبساط :
1- در نشست های احتمالی درز انبساط باعث می گردد
فقط قسمتی از بنا نشست نماید و قسمت های دیگر
پایدار بماند
2- چنانچه دو سازه قدیمی و جدید در کنار یکدیگر قرار گرفته
باشند به طوری که درز انقطاع مناسبی برای آنها پیش بینی نشده باشد
استفاده از درز انبساط مانع از فشار دو سازه و تحمل نیرو به طرفین می گردد
نکاتی که در اجرای درز انبساط باید رعایت گردد :
1- فاصله درز انبساط معمولاً بین 20 تا 50 میلی متر و فاصله بین دو درز با توجه به شرایط محیطی و اختلاف دما در طول سال معمولاً بین 20 تا 50 متر توصیه می شود.
2- در صورت لزوم درز ها باید با استفاده از ورق های فلزی فرم داده شده آب بند شوند
3- درز ها در موقع نازک کاری ساختمان باید پوشانده شوند و این پوشش باید به نحوی انجام گیرد
که هیچ گونه مانعی در مورد جا به جایی درز ایجاد نکند
:: برچسب‌ها:
درزهای ساختمان ,
درز انقطاع ,
درز انبساط ,
درز انقباض ,
درز طولی ,
درزهای بتن ,
درز کنترل یا درز جمع شدگی ,
اجرای درزهای ساختمانی ,
درزهای حرکتی ,
انواع درز ,
:: بازدید از این مطلب : 85
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
