چکيده

گذشته و پیشینه‌ی هر منطقه به فرهنگ و ادبيات عاميانه، آداب و رسوم و باورهای عامه مردم آن بستگی و ارتباط تنگاتنگ دارد.

فرهنگ و فولکلور به عنوان دو مقوله‌ی با ارزش برای شناخت و معرفی يک منطقه می‌تواند موثر باشد.

بخش بردخون دارای سابقه‌ی فرهنگی غنی و شخصیت‌های دينی، علمی، ادبی و شناخته شده در طول ساليان گذشته و مبارزانی دلير در طول تاريخ تا به امروز بوده است.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده...................................................................................................................................... 1

سرآغاز سخن........................................................................................................................... 2

بخش اول: کليات

بيان مسأله................................................................................................................................. 5

پيشينه‌ی تحقيق ........................................................................................................................ 6

روش کار تحقيق....................................................................................................................... 7

اهداف تحقیق........................................................................................................................... 7

فرضيه‌ها................................................................................................................................... 8

بخش دوم: تعاريف و مفاهيم کلی

واژه‌ی فرهنگ و تعاريف و خصوصيات آن................................................................................. 10

واژه‌ی فولکلور و تعاريف و خصوصيات آن................................................................................ 12

فرهنگ و ادبيات عاميانه............................................................................................................. 15

ضرورت بررسی فرهنگ و ادبيات عاميانه.................................................................................... 17

بخش سوم: معرفی بخش بردخون

سرآغازی بر بخش سوم............................................................................................................. 19

گفتار اول................................................................................................................................. 20

وجه تسميه و علت نام گذاری بردخون...................................................................................... 20

حدود و وسعت........................................................................................................................ 21

جايگاه و موقعيت جغرافيايي شهر بردخون.................................................................................. 22

جمعيت.................................................................................................................................... 22

جزاير موجود در منطقه‌ی حفاظت شده‌ی مند............................................................................... 23

آب و هوا و پوشش گياهی......................................................................................................... 24

ساختار شهری شهر بردخون....................................................................................................... 25

معرفی برخی روستاهای شهر بردخون......................................................................................... 27

گفتار دوم................................................................................................................................. 29

سابقه‌ی فرهنگی و شخصيت‌های فرهنگی منطقه‌ی بردخون........................................................... 29

مکتب و مکتب خانه.................................................................................................................. 30

برخی اصطلاحات مکتب خانه.................................................................................................... 32

صلوات نامه.............................................................................................................................. 33

آموزش و پرورش در منطقه‌ی بردخون........................................................................................ 36

امام زاده‌های بخش بردخون....................................................................................................... 37

امیر دیوان................................................................................................................................. 37

معرفی برخی شاعران محلی منطقه.............................................................................................. 38

مفتون....................................................................................................................................... 39

مجيد عابدی............................................................................................................................. 42

عبدالله قاسمی........................................................................................................................... 44

حسن جمال زاده....................................................................................................................... 45

سميه محمودی.......................................................................................................................... 48

ظهير محمودی.......................................................................................................................... 50

گفتار سوم................................................................................................................................ 53

سابقه‌ی تاريخی منطقه‌ی بردخون................................................................................................ 53

منطقه‌ی بردخون از نگاه تاريخ.................................................................................................... 54

مبارزان ديروز و امروز بخش بردخون......................................................................................... 55

خالوحسين بردخونی ................................................................................................................ 55

سردار شهيد، يوسف بردستانی.................................................................................................... 60

شهدای بخش بردخون............................................................................................................... 62

بخش چهارم: ادبيات عاميانه

سرآغازی بر بخش چهارم.......................................................................................................... 64

گفتار اول................................................................................................................................. 65

بررسی اجمالی زبان، گويش و لهجه........................................................................................... 65

بررسی گويش مردم بخش بردخون............................................................................................. 66

تاثير لغات بيگانه....................................................................................................................... 69

ويژگی‌های گفتاری.................................................................................................................... 72

گفتار دوم ................................................................................................................................ 76

سخنی درباره‌ی لالايی‌ها............................................................................................................ 76

نمونه‌ای از اشعار لالايي............................................................................................................. 78

شعرهای نوازش........................................................................................................................ 82

بيت و بيت خوانی..................................................................................................................... 84

نمونه‌هايی از ابيات بيت خوانی................................................................................................... 84

شروه و جايگاه ادبی آن............................................................................................................. 88

نمونه‌هايی از اشعار شروه........................................................................................................... 92

چاووشی.................................................................................................................................. 93

نمونه‌هايی از اشعار چاووشی...................................................................................................... 95

چاووش نامه‌ی بازگشت............................................................................................................ 98

گفتار سوم ............................................................................................................................... 98

سرآغازی بر باورها و عقايد عاميانه............................................................................................. 98

باورها و عقايد عاميانه‌ی مردم منطقه‌ی بردخون.......................................................................... 101

باورهای رايج درباره‌ی زنان..................................................................................................... 101

باورهای رايج درباره‌ی خردسالان و فرزندان.............................................................................. 103

مهمان.................................................................................................................................... 105

داغ کردن............................................................................................................................... 106

باورهای گوناگون ديگر............................................................................................................ 106

انواع بيماری‌ها و شیوه‌ی درمان آنها.......................................................................................... 109

ضرب المثل........................................................................................................................... 110

برخی ضرب المثل‌ها............................................................................................................... 111

گفتار چهارم .......................................................................................................................... 116

سرآغازی بر بازی‌های بومی- محلی.......................................................................................... 116

بازی‌های بومی – محلی.......................................................................................................... 117

خروس جنگی........................................................................................................................ 117

کنده بازی............................................................................................................................... 117

کی بود؟ کی بود؟................................................................................................................... 118

گُو بازی................................................................................................................................. 118

کُل گنج.................................................................................................................................. 119

ره بی ره................................................................................................................................ 119

کیلی...................................................................................................................................... 121

خیار گرگو............................................................................................................................. 121

هفت سنگ............................................................................................................................. 122

کاوک بازی............................................................................................................................ 122

کت کتو................................................................................................................................. 122

کُتُر........................................................................................................................................ 123

تیله بازی (تیرمیه)................................................................................................................... 123

شنبه، یکشنبه........................................................................................................................... 124

غذاهای محلی........................................................................................................................ 125

معرفی غذاهای محلی.............................................................................................................. 126

طرز تهیّه و پخت برخی از غذاهای محلی................................................................................. 126

گياهان دارويي محلی.............................................................................................................. 128

داروهای محلی....................................................................................................................... 129

سبزی‌های محلی..................................................................................................................... 130

بادهای محلی......................................................................................................................... 130

انواع بادها.............................................................................................................................. 131

صنايع دستی........................................................................................................................... 133

چوکه بافی............................................................................................................................. 133

حصيربافی.............................................................................................................................. 134

صنايع دستی ديگر.................................................................................................................. 135

سازه‌های محلی....................................................................................................................... 137

گفتار پنجم............................................................................................................................. 138

خرما...................................................................................................................................... 138

باغ و نخلستان و اصطلاحات مربوط به آن................................................................................ 139

انواع نخل و خرما................................................................................................................... 141

سرآغازی بر خيش، خرمن و درو............................................................................................. 142

خيش، درو و خرمن کوبی....................................................................................................... 143

درو....................................................................................................................................... 144

چند اصطلاح کشاورزی........................................................................................................... 146

دريا و صيد و صيادی.............................................................................................................. 147

ابزار، وسايل واصطلاحات صيادی............................................................................................ 148

انواع صيد............................................................................................................................... 149

ماهی‌های محلی...................................................................................................................... 150

گوجه فرنگی.......................................................................................................................... 151

مراحل کاشت گوجه فرنگی..................................................................................................... 152

مرحله‌ی برداشت گوجه فرنگی................................................................................................ 154

کوخَت................................................................................................................................... 156

گفتار ششم............................................................................................................................. 157

خواستگاری، عقد و عروسی..................................................................................................... 157

مراسم باران خواهی................................................................................................................. 158

ماه رمضان.............................................................................................................................. 161

استقبال و بدرقه‌ی حاجی......................................................................................................... 162

ماه محرم و صفر..................................................................................................................... 163

عَلَم و عَلَمداران...................................................................................................................... 164

گفتار هفتم ............................................................................................................................ 166

سخنی درباره‌ی واژگان............................................................................................................ 166

واژگان................................................................................................................................... 167

بخش پنجم: نتیجه گیری

گفتار اول .............................................................................................................................. 217

نتیجه گیری............................................................................................................................ 217

پيشنهادها............................................................................................................................... 220

گفتار دوم ............................................................................................................................. 221

تصاوير.................................................................................................................................. 221

منابع و مآخذ

منابع فارسی........................................................................................................................... 226

مقاله ها.................................................................................................................................. 227

جدول آوانگاری..................................................................................................................... 228

چکيده‌ی انگليسی................................................................................................................... 229